Politiek
Lokale-, provinciale- en gemeenteraadsverkiezingen?
Op 13 oktober 2024 trekken we met z’n allen weer naar de stembus voor de lokale-, provinciale- en gemeenteraadsverkiezingen. Verschillend met de verkiezingen van 9 juni is het electoraal niveau en geen opkomstplicht. Je hebt stemrecht, maar geen opkomstplicht meer. Je moet met andere woorden niet meer naar het stembureau trekken. Welke gevolgen heeft dit?
Vlaamse politicologen trokken aan de alarmbel in de zomer van 2021 toen deze beslissing werd genomen. 92,6% van de bevolking bracht in 2018 hun stem uit op de gemeenteraadsverkiezingen. Met 100% zekerheid kunnen politicologen nu al voorspellen dat dit percentage lager zal liggen. Gemarginaliseerde groepen, jongeren en personen met een laag inkomen zijn een van de vele groepen die daardoor uit de boot vallen en niet gaan stemmen. Ze zullen niet meer de stimulans voelen om zich bezig te houden met politiek en beleid, en zich bijgevolg niet meer betrokken voelen.
Zo schreven Vlaamse politicologen: “Het afschaffen van de opkomstplicht zou ook leiden tot minder ‘foert-stemmen’. Maar als we kijken naar Nederland, Duitsland, en Frankrijk, dan zien we dat de extreme partijen daar even hoge percentages halen als bij ons. Diegenen die echt genoeg hebben van het hele systeem, zijn juist de mensen die het sterkst gemotiveerd zijn om te gaan stemmen.” (de standaard, 2021).
Ze gaven dan ook het voorbeeld van Nederland waarin de opkomstplicht werd afgeschaft in 1971. Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen in 2018 kwam slechts 55% van de Nederlandse bevolking hun stem uitbrengen.
Waarom moeten LGBTQIA+ personen gaan stemmen?
Lokale verkiezingen zijn direct verantwoordelijk voor je welzijn en veiligheid binnen de stad of gemeente. Denk aan een inclusieve publieke ruimte, een inclusief verenigingsleven en sensibilisering van stadspersoneel, zorgpersoneel, politiediensten, jeugdwerking en onderwijspersoneel rond LGBTQIA+ thema’s.
Politiek in dit geval is geen ver-van-je-bed show, maar heeft heel concreet impact op je dagelijkse leven. Het gaat hier over straatverlichting zodat je veiligheid gegarandeerd wordt op straat en gender inclusieve toegankelijk sanitair. Het is belangrijk dat LGBTQIA+ personen gaan stemmen zodat ook deze lokale initiatieven afgestemd zijn op onze gemeenschap. Historisch ontstond de publieke ruimte voor en door cisgender witte mannen. Het is dan ook in die publieke ruimte dat veel LGBTQIA+ personen te maken krijgen met intimidatie, discriminatie en geweld vanwege hun seksualiteit en genderidentiteit (NLC, 2022). 15% van LGBTQIA+ personen kreeg te maken met geweld in het afgelopen jaar, en 32% met discriminatie in het dagelijkse leven.
Micha (zij/haar) en Caroline (zij/haar)
Micha (zij/haar) en Caroline (zij/haar): We stemmen om elkaars hand vast te kunnen houden op straat
Micha en Caroline zijn al jarenlang trouwe flex-vrijwilligers bij Het Roze Huis Antwerpen. Ze vinden het een voorrecht om te gaan stemmen en vinden vooral thema’s belangrijk zoals: veiligheid op straat, veiligheid op straat en klimaat en andere socioculturele thema’s.
Ze kozen voor de slogan ‘We stemmen om elkaar hand vast te kunnen houden op straat’. Want 53% van de LGBTQIA+ koppels voelt zich niet veilig genoeg op straat, toont onderzoek van FRA (2023).
Waarom de zijn lokale verkiezingen zo belangrijk?
Caroline: Omdat het daar ook gebeurt. Er kan zoveel op landelijk niveau beslist worden, dat spreidt zich dan over heel het land en dan lijkt het alsof er niets gebeurt. Op lokaal niveau kunnen er rechtstreeks acties gepakt worden.
Waarom moeten andere mensen gaan stemmen?
Micha: Het is een voorrecht. Je kan het niet alleen. Je hebt elkaar nodig om zaken vooruit te krijgen. Je krijgt nu de kans om een team samen te stellen om dingen gedaan te krijgen.
Lou (Hij/zij/die)
Lou (hij/zij/die): Ik stem om te dragen wat ik wil in het openbaar
Lou is bestuurslid van onze aangesloten verenging genderspectrum. Genderspectrum is een verenging die een veilige plek biedt voor personen die hun gender ervaren als non-binair, genderqueer, genderfluïde, .. of die hun gender aan het bevragen zijn. Iedere tweede vrijdag van de maand komen ze samen voor een Chit Chat Café. Lou koos voor de quote ‘ik stem om te dragen wat ik wil in het openbaar’ en wil vooral meegeven dat politiek iets dat het dagelijkse leven bepaalt.
Waarom is stemmen op 13 oktober 2024 belangrijk?
Veel mensen denken ‘oh ik ben niet geïnteresseerd in politiek’, maar politiek is zo veel breder dan wat er gebeurt in het parlement. Het gaat over wat er op het straat gebeurt. Hoeveel bussen er rijden, dat is politiek. Wat er in het school gegeven wordt over voorlichting. Dat is politiek. Politiek gaat over wat gaan we in de toekomst doen, en om naar nu over te beslissen. Dan moeten wij daar toch achter staan. Want anders is er geen plaats voor onze stem. En voor ons’.
Waarom moeten andere personen gaan stemmen?
We komen voor in alle lagen van de gemeenschap. Het maakt mij niet uit dat ze allemaal gaan stemmen op hetzelfde als mij, maar ik vind het wel belangrijk dat iedereen gaat stemmen. Dat die hun stem gehoord worden.
Luigina (zij/haar)
Luigina (zij/haar): ik stem om me veilig te voelen op straat
Luigina is een vrijwilliger uit ANNO. ANNO is onze werkgroep voor LGBTQIA+ personen met een cultureel diverse achtergrond. Tweemaandelijks komen ze samen om samen te koken, te eten en gezelschapsspelletjes te spelen, op de eerste woensdag en derde zaterdag van de maand.
Waarom ga jij stemmen?
Ik ga stemmen omdat ik wil dat de LGBTQIA+ gemeenschap meer begrepen en geaccepteerd wordt in de maatschappij. Zichtbaarheid is belangrijk om ons vooruit te helpen, en niet meer naar achter. Niemand hoeft nog in de kast te gaan.
Luigina gaat daarom stemmen om zich veiliger te voelen op straat. Ze wilt vechten voor de rechten van LGBTQIA+ personen en meer acceptie van onze gemeenschap. Daarom dat ANNO ook zo waardevol is. Het geeft een veilige plek aan personen die op het kruispunt zitten met een divers culturele achtergrond en LGBTQIA+ die dit om verscheidene redenen niet thuis kunnen vinden.
Peter (hij/hem)
Peter (hij/hem): Ik ga stemmen omdat jezelf zijn niet zo vanzelfsprekend is
Peter is bestuurslid en wandelende legende van Het Roze Huis. Bij Peter kan je terecht voor al je vragen en klusjes. Zo onderhoudt hij het Roze Huis al ettelijke jaren. Peter vindt jezelf zijn niet zo vanzelfsprekend en roept daarom iedereen op om te gaan stemmen. Hij gaat stemmen omdat jezelf zijn niet zo vanzelfsprekend is’.
Solidariteit en verdraagzaamheid zijn vandaag de dag nog steeds belangrijk gezien het stijgende geweld tegen LGBTQIA+ personen in Europa (ILGA, 2023) en hoge zelfmoordcijfers. Recente Vlaamse studie van Zelfmoordlijn 1813 toonde aan dat 62,2% van homo, lesbiennes en biseksuele personen ooit in hun leven aan zelfmoord gedacht heeft, en 80,3% van de transgender en genderdiverse personen (Vlaams expertisecentrum suïcidepreventie, 2016). Ook recenter onderzoek blijft aantonen dat 11% van de LGBTQIA+ personen in 2023 te maken hebben met zelfmoordgedachten (FRA)
Waarom vind je stemmen belangrijk?
Het is de enige manier waarop je inspraak hebt in het beleid dat gevoerd wordt van de plaats waar je leeft.
Marc (zij/hij)
Marc (Hij/zij): Ik ga stemmen omdat boeken over gender en seksualiteit niet verboden mogen worden
Marc is al jarenlang vrijwilliger bij de bibliotheek van Het Roze Huis. Bij hem kan je terecht voor allerlei leuke weetjes en een fijne babbel iedere zondag in onze bib. Daarnaast is zij ook vrijwilliger bij de RainbowAmbassadeurs, een aangesloten verenging voor en door LGBTQIA+ senioren.
In verscheidene landen doet zich een toestroom voor van boeken die verboden worden rond LGBTQIA+ thema’s (nytimes, 2023). Iets wat Marc zeker wilt tegenhouden. Boeken zorgen voor verspreiding aan kennis en onwetendheid uit de wereld te helpen. Het verrijkt kennis rond seksualiteit en genderidentiteit/-expressie. Het zorgt ook voor representatie. Boeken tonen aan dat diverse verhalen bestaan en prachtig zijn.
Waarom ga je stemmen?
“Omdat het belangrijk is dat personen uit minderheidsgroepen zich kunnen laten vertegenwoordigen. Zodat we in een democratie kunnen blijven leven, zonder onderdrukt te worden of te verdwijnen.”
Wat betekent democratie voor jou?
“Vrijheid van mening en vrijheid van levensvisie. Het vermijden van elke vorm van onderdrukking. We moeten gaan stemmen om ervoor te zorgen dat ons bestel democratisch blijft.”
Veronika Deneuve (hij/die)
Veronika Deneuve (hij/die) ken je waarschijnlijk als house drag queen en host van Send in the Clowns. Ze geeft jonge creatievelingen hierdoor een podium. Ook hun eigen drag omschrijft die als een vorm van clownerij en speels, nooit saai.
Veronika vind het belangrijk om te gaan stemmen zodat die ‘drag kan blijven doen voor iedereen’. Sinds 2023 ligt drag onder vuur. Drie staten in de Verenigde staten van Amerika (Tennessee, Texas and Montana) hebben wetten gestemd om drag artiesten te verbieden in bepaalde openbare plaatsen hun kunst te kunnen uitoefenen (the Guardian, 2023).
Veronika: “Ik ga stemmen om voor iedereen drag te kunnen doen. Dat is niet zo vanzelfsprekend. We hebben gezien de afgelopen jaren dat er veel contestatie is ontstaan, zeker rond drag voor kinderen. Ik heb zelf ook al een paar keer voor kinderen in drag voorgelezen. Ik ben van plan om dat te blijven doen. Verder ga ik ook stemmen om onze rechten te beschermen in het algemeen. Rechten die we hebben opgebouwd en zeker moeten blijven bestaan.”
Veronika geeft verder nog aan dat erkenning nodig is dat drag niet gevaarlijk is. Blootstelling aan de diversiteit van alle mogelijke vormen van seksualiteit- en genderbeleving een verrijking zijn voor kinderen. Dit zal hun niet in de war brengen. Vooral voor kinderen die herkenning kunnen vinden in deze verscheidene vormen is dit van uiterst belang. Representatie is belangrijk zodat LGBTQIA+ jongeren veilig kunnen opgroeien en zichzelf durven/kunnen zijn.
Waarom vind je stemmen belangrijk?
“Stemmen is het fundament van de democratie. Wij kiezen politiekers die onze belangen verdedigen. In oktober is dit dan op lokaal niveau. Het probleem is dat als mensen niet gaan stemmen dat de belangen enkel verdedigt worden van de mensen die wel zijn gaan stemmen.”
Eisenpakket
EIS 1: Verankering van LGBTQIA+ focus in het lokaal beleid
Iedereen moet zich thuis voelen in hun gemeente of stad. Ook LGBTI+ inwoners. Doordat de maatschappelijke aanvaarding van LGBTI+ personen nog steeds achterblijft, zijn er drempels die het thuisgevoel belemmeren. Daarom is het essentieel om aandacht te geven aan deze doelgroep en een LGBTI+ focus stevig te verankeren in het beleid. Om dit waar te maken is het belangrijk dat het domein gelijke kansen een bevoegdheid is van het schepencollege én dat het LGBTI+ thema is opgenomen in het meerjarenplan van het lokaal bestuur. Zo erkent het bestuur de noden van LGBTI+ inwoners en is er de mogelijkheid voor een daadkrachtig beleid. Om het beleid ook effectief uit te voeren, is het belangrijk dat er hiervoor ambtenaren zijn aangesteld en dat er een beroep wordt gedaan op het middenveld en ervaringsdeskundigen.
Doelen
- Het domein gelijke kansen is een bevoegdheid van het schepencollege
- LGBTI+ inclusie is opgenomen in het meerjarenplan
- Er zijn één of meerdere ambtenaren aangesteld ter ondersteuning van het beleid
- Er wordt een beroep gedaan op het LGBTI+ middenveld en ervaringsdeskundigen
EIS 2: Inclusieve communicatie en positieve beeldvorming
Inclusieve en heldere communicatie is een belangrijke randvoorwaarde voor het goed functioneren van een diverse gemeente. Zo voelen alle inwoners zich gezien en erkend én voelen ze zich deel van de gemeente. Daarom is het noodzakelijk dat ambtenaren die in aanraking komen met de burger opgeleid zijn om inclusief te communiceren en dat ook alle gemeentelijke communicatie (zoals website, brieven, registratieformulieren, vacatures etc.) inclusief verloopt. Voor LGBTI+ inwoners betekent inclusieve communicatie ook dat er geen sprake is van zichtbare geslachts- of genderregistratie, tenzij dit wettelijk bepaald is. Daarnaast is ook positieve beeldvorming van essentieel belang. De beeldvorming hoort de diversiteit van de gemeente of stad te weerspiegelen op een niet-stereotyperende manier. Het is aan het lokaal bestuur om de diverse verhalen van de inwoners in beeld te brengen en daarmee inclusie te bevorderen. Het is belangrijk dat genderdiverse personen, LGBTI+ ouderen, niet-klassieke gezinsvormen etc. in beeld worden gebracht (ook wanneer de focus niet op het LGBTI+ thema ligt!)
Doelen
- Er zijn trainingen rond (gender)inclusief taalgebruik voor ambtenaren
- Alle gemeentelijke communicatie gebeurt op een inclusieve manier
- Er is geen zichtbare geslachts- of genderregistratie (tenzij dit wettelijk bepaald is)
- Er is diversiteit in beeldvorming en zichtbaarheid van de LGBTI+ gemeenschap
EIS 3: Een inclusief verenigingsleven
Het verenigingsleven binnen een gemeente of stad is van cruciaal belang. Verenigingen verbinden inwoners met elkaar en zorgen mee voor het aanbod aan vrijetijdsactiviteiten binnen een lokaal bestuur. Voor LGBTI+ personen is het verenigingsleven van cruciaal belang aangezien zij vaak geïsoleerd zijn en op zoek zijn naar gelijkgestemden. Een lokaal bestuur kan zorgen voor een LGBTI+ inclusief verenigingsleven door het subsidiebeleid toegankelijk te maken voor LGBTI+ verenigingen en verenigingen die een activiteit willen organiseren rond dit thema. Daarnaast kan het verenigingsleven zich expliciet uitspreken tegen discriminatie door een antidiscriminatieclausule op te nemen in het subsidiebeleid en erop toe te zien dat dit wordt nageleefd. Ook op logistiek vlak kan een lokaal bestuur een belangrijke rol spelen, bijvoorbeeld door het aanbieden van lokalen of vergaderzalen.
Doelen
- De subsidies zijn toegankelijk voor LGBTI+ verenigingen en initiatieven
- Er is een antidiscriminatieclausule geïntegreerd in het sociaal aanbestedings- en
- subsidiebeleid en op de naleving wordt strikt toegekeken
- Er is logistieke ondersteuning voor LGBTI+ verenigingen en initiatieven
EIS 4: Informeren en sensibiliseren
Er is nog veel onwetendheid over het LGBTI+ thema. Dit zorgt voor handelingsverlegenheid, misvattingen en soms vooroordelen. Het is daarom essentieel om in te zetten op het informeren en sensibiliseren van zowel gemeentelijke ambtenaren als de inwoners van de gemeente. Het sensibiliseren van ambtenaren kan gebeuren aan de hand van vormingen. Vormingen die ingaan op inclusief communiceren, noden van LGBTI+ ouderen, een inclusieve schoolcultuur etc. Daarnaast is het ook belangrijk om scholen te stimuleren om rond LGBTI+ aan de slag te gaan en om ook in de openbare bibliotheek aandacht te besteden aan dit thema. Het lokaal bestuur kan ook acties uitwerken of acties van LGBTI+ organisaties onder de aandacht brengen.
Doelen
- Er zijn regelmatig vormingen voor stadspersoneel, zorgpersoneel, politiediensten, jeugdwerking en onderwijspersoneel
- Scholen worden gestimuleerd om met het LGBTI+ thema aan de slag te gaan via vormingen en gratis educatieve pakketten
- Het aanbod van de plaatselijke openbare bibliotheek is divers en bevat voldoende fictie en non-fictie materiaal over het LGBTI+ thema
- Er worden concrete acties georganiseerd voor het informeren en sensibiliseren van de burgers. Bijvoorbeeld op belangrijke dagen zoals IDAHOT (17 mei),
- Transgender Visibility Day (31 maart), Wereldaidsdag (1 december)7Activiteiten en campagnes van LGBTI+ organisaties worden door het lokale bestuur onder de aandacht gebracht
EIS 5: Integraal toegankelijke infrastructuur
Ontoegankelijke infrastructuur zorgt ervoor dat een inwoner zich niet gezien en niet welkom voelt binnen een gemeente of stad. De publieke ruimte en openbare gebouwen zouden toegankelijk moeten zijn voor iedereen. Om dit te verwezenlijken kan het lokaal bestuur bij het ontwerpen van nieuwe, of bij het aanpassen van de bestaande gemeentelijke infrastructuur inzetten op integraal toegankelijke ruimtes (bijvoorbeeld, toiletten en kleedkamers). Deze ruimtes houden rekening met de noden van LGBTI+ personen. Voor een toegankelijke infrastructuur voor LGBTI+ personen is ook niet-genderstereotyperende signalisatie van belang. Daarnaast kan de gemeente of stad nog toegankelijker gemaakt worden door lokale actoren over dit thema te informeren en door een toegankelijkheidsclausule op te nemen in financieringsvoorwaarden.
Doelen
- Voorzie bij het ontwerpen van nieuwe, of bij het aanpassen van de bestaande, gemeentelijke infrastructuur integraal toegankelijke ruimtes
- Maak gebruik van niet-genderstereotyperend signalisatie
- Moedig lokale actoren aan om hun infrastructuur toegankelijk te maken
EIS 6: Veiligheid
Iedereen moet zich veilig voelen binnen hun stad of gemeente. Helaas is agressie tegenover LGBTI+ personen nog steeds een probleem in onze samenleving. Daarom is het belangrijk dat LGBTI+ inwoners weten waar ze terechtkunnen met vragen of in geval van discriminatie of geweld. Het lokaal bestuur kan ervoor zorgen dat deze onthaal- en meldpunten bekend zijn bij de inwoners. Daarnaast is het ook belangrijk dat het politiepersoneel wordt opgeleid rond het LGBTI+ thema, want het politiepersoneel heeft vaak te weinig affiniteit met de doelgroep en aangiftes worden niet altijd correct neergeschreven. Sinds 2018 is het ook verplicht dat er binnen het politiekorps een referentieambtenaar is aangesteld (Interfederaal Actieplan tegen discriminatie en geweld ten aanzien van LGBTI-personen).
Doelen
- Op de website en in het gemeentehuis zijn de contactgegevens ter beschikking van lokale LGBTI+ organisaties, het provinciale regenbooghuis en andere info- en hulplijnen zoals Lumi en Transgender Infopunt
- De gemeentelijke website bevat duidelijke informatie over waar en hoe discriminatie gemeld kan worden
- Er is een referentieambtenaar binnen het politiekorps met kennis van het LGBTI+ thema (deze is ook gekend bij het gemeentepersoneel)
- Er zijn trainingen voor het volledige politiepersoneel
Bronnen
Bronnen
ILGA. (2023). ANNUAL REVIEW 2023. Europe and central Asia. Opgehaald van https://ilga-europe.org/press-release/deadliest-rise-anti-lgbti-violence-decade/
Missiaen, J., & Seynaeve, H. (2016). Onderzoek naar het psychisch welzijn van Vlaamse holebi’s en/of transgender personen. Risico- en beschermende factoren in kaart gebracht voor lifetimeprevalentie van sucidepogingen. Opgehaald van UGENT: https://lib.ugent.be/nl/catalog/rug01:002273016
Zelfmoord 1813. (sd). Factsheet zelfmoord bij holebi’s en transgenderpersonen. Opgehaald van https://www.zelfmoord1813.be/feiten-en-cijfers/factsheets/factsheet-zelfmoord-bij-lgbt