Recordaantal trans personen meldt zich aan voor behandeling
In de media werd recent ingezoomd op het recordaantal transgenders dat zich het afgelopen jaar aanmeldde voor een behandeling in het UZ Gent. De wachtlijst is zodanig lang geworden dat trans personen ongeveer anderhalf tot twee jaar moeten wachten op de start van hun behandeling. Maar wat is de oorzaak? En wat komt hier allemaal juist bij kijken? Is er genoeg hulp? Wij gingen het gesprek aan met Marleen Hufkens, bestuurslid van Het Roze Huis en Melanie Verbeke, liaisonfiguur tussen het Transgender Infopunt (TIP) en het Centrum Algemeen Welzijn (CAW).
Zowel Marleen als Melanie zijn beiden overtuigd dat de stijging er niet zozeer is omdat meer en meer mensen twijfelen over hun genderidentiteit. Dit bleef vooral onder het oppervlak. Vroeger was jezelf outen als trans persoon een taboe. Er waren ook geen organisaties of instanties waar men terecht kon met hun genderidentiteitsgevoelens. Nu daarentegen is er een grotere tolerantie en normalisering in onze samenleving. De toename van rolmodellen draagt daar sterk tot bij. Social media, internet en media over het algemeen spelen daarbij een zeer belangrijke rol. Zo zag het Transgender Infopunt hun aantal oproepen via chat, e-mail en telefoons in 2018 de hoogte in gaan toen VTM-journaliste Bo Van Spilbeeck bekend maakte in transitie te gaan. Hoe meer dit in de media aan bod komt, hoe meer dialoog er is en hierover wordt nagedacht.
Lange wachttijd
De lange wachttijd heeft grote gevolgen voor het welzijn van trans personen, vertelt Marleen Hufkens, zelf ook trans*. ‘De behandeling voor een transitie is geen bevlieging, maar een zeer weloverwogen keuze. Dit is iets waar een persoon al jaren mee worstelt. Je wil gewoon “normaal” zijn, maar wat is normaal de dag van vandaag? Therapie helpt, maar trans* zijn is niet enkel een gevoel en daar moet natuurlijk bewust mee omgegaan worden.’
Zelf besloot Marleen geen medische transitie te ondergaan en voelde die nood ook niet. ‘Nu kan je kiezen voor een geslachtswijziging die wettelijk erkent wordt zonder een operatie te hebben ondergaan, maar voor de nieuwe wetgeving in 2007 kon dat niet. Ik vroeg destijds aan mijn huisarts om medicatie voor te schrijven, maar dit raad ik niemand aan. Ik had het geluk dat mijn huisarts mij zo goed mogelijk probeerde te helpen met de zoektocht naar de juiste medicatie, maar daar kan je ook pech mee hebben. Koop nooit medicatie van op het internet, dat kan gevaarlijk zijn. Ondanks dat de wachttijd voor een behandeling nu langer is, blijft dit de juiste weg om te volgen.’
Zo is er Transgender Infopunt om personen bij te staan op deze weg. Melanie Verbeke schetst daarbij een duidelijk beeld van de verhouding tussen Transgender Infopunt en het UZ Gent: ‘Transgender Infopunt is dan wel gevestigd in het UZ Gent, maar werkt onafhankelijk en neutraal. Iedereen met vragen kan er gratis terecht en wordt zo goed mogelijk geholpen. Dankzij een breed netwerk van zorgverleners uit de verschillende disciplines in transgenderzorg, kunnen we mensen snel antwoord bieden en gericht doorverwijzen.´
Samenwerking tussen overheid en hulporganisaties
Om meer inzicht te krijgen over de hulp die aangeboden wordt, vroegen we aan Melanie hoe de organisaties en overheid samenwerken om genoeg zorg te bieden en vooral: is er genoeg aandacht voor?
‘Er is zeker ruime aandacht van de overheid voor het transgender thema. Het feit dat we zelfs al zeven jaar het enige Transgender Infopunt zijn in Europa is het grote bewijs daarvan,’ bevestigt Melanie. ‘De Vlaamse regering subsidieert organisaties zoals Transgender Infopunt. Als uit onderzoek blijkt dat trans personen een risico populatie zijn voor suïcide, maakt de overheid extra geld vrij om het welzijn van trans personen te verhogen. Hieruit vloeide bijvoorbeeld de website gendervonk.be. Het kabinet van welzijn investeert geld in het CAW om de kennis rond het thema regionaal te verankeren. Het CAW en TIP werken sinds 2019 structureel samen. Het Centrum Algemeen Welzijn (CAW) biedt gratis en laagdrempelig antwoord op alle vragen over welzijn. Daarnaast werd in Genk een tweede genderteam opgestart om tegemoet te komen aan de stijgende vraag naar transgenderzorg in Vlaanderen. Tot slot merken we bij hulpverleners in het algemeen meer en meer interesse in het transthema.’
Het Transgender Infopunt heeft een brochure ontwikkeld die handelt over de mogelijke stappen die trans personen kunnen nemen in het kader van een medische transitie. Dankzij deze brochure en de website van TIP is de basisinfo gemakkelijk te vinden op het internet. Het TIP krijgt tegenwoordig ook meer en meer complexe vragen en casussen.